Sinds twee weken lijkt vrede in ons land geen vanzelfsprekendheid en juist in deze tijd van duisternis en lichtjes maakt dat indruk. Luchtig informeer ik bij vrienden en kennissen of zij ook noodpakketten aanleggen. Op WinterWelvaart grappen we over gepinde contanten die aan glühwein kunnen worden uitgegeven. Duisternis kent vele gedaanten, licht ook. Goed en kwaad.
Voor nachtbrakers is donkerte een levensvoorwaarde: vele dieren en planten komen tot leven in de nacht. Het bioritme van donker en licht is overigens ook cruciaal voor het welzijn van de mens. En lopen in de nacht is een ervaring: je gaat beter luisteren en hoort veel meer van de omgeving. Vleermuizen, uilen en andere vogels hoor je extra goed. De nachtelijke rust bruist van het leven. Om deze voor het leven van dier, plant en mens cruciale duisternis te behouden zijn er diverse Europese ‘Dark Sky initiatieven’, van Lauwersmeer tot Dierentuin Artis in het verlichte Amsterdam.
Er groeit een generatie op die de sterren nooit meer ziet omdat donkere nachthemels verdwijnen. Meer dan 80 procent van de wereldbevolking leeft onder een lichtvervuilde hemel, en elk jaar neemt die vervuiling snel toe. Daniel Lohues bezong het al in de Nils Holgerssons Blues: ‘Waorumme bennen de nachten hier zo licht. Scherm die kassen af man. ’T Is ja gien gezicht. (..) Die lieve lieve ganzen. Ze bennen volledig in de stress. Ze bennen desoriënteert. Nog nooit zo in de warre west…” Het schijnt dat de oudere generatie hunkert naar een tijd waarin de nacht nog echt donker was. Duisternis-nostalgie.
In het donker geldt ook het recht van de sterkste, meer dan in het licht. Voor sociale veiligheid worden lantaarnpalen in het donker geplaatst. Die lantaarnpalen kun je in een gemeente in Normandië met een app een kwartier lang aanzetten waar je wenst. Het levert volgens de wethouder daar veertig duizend euro aan besparing op, twee-derde van de kosten voor openbare verlichting op jaarbasis.
Graag bied ik me aan voor een baan als donkerte-coach om bedrijven, scholen en universiteiten zo ver te krijgen dat ze ’s nachts het licht uit doen. Voor alle nachtbrakers, en omdat ik hou van het geluid van overvliegende ganzen in de stille, duistere nacht. Ik wens u vrede, donkerte en bijzonder mooie lichtpuntjes toe in 2025.
